آشکارسازی رنگ اولیه در تندیس پلی کروم مسیح مقدس

شناسنده های اثر

نام اثر: تندیس عیسی مسیح
ساختار: چوب نقاشی شده (Polychrome)
اندازه: 120 × 65 سانتیمتر
قدمت: سده ۱۵/۱۶ میلادی

معرفی ساختاری

یک تندیس تاریخی از حضرت عیسی مسیح که ساختار اصلی آن از چوب بوده و روی آن نقاشی شده است، در این تندیس ، حضرت مسیح ایستاده در ردائی بلند، با دست چپ به قلب مقدس (Sacred Heart) اشاره دارد.

تندیس ها ی چوبی به دلیل وجود شیرۀ درخت و امکان ترشحات صمغی آتی، و ساختار پر منفذ چوب بسته به گونۀ گیاهی ، نمی توانند بستر مناسبی برای ایجاد رنگ و نقش باشد مگر آن که با ماده ای پوشاننده، آن را ناتراوا یا رخنه ناپذیر کنند، به همین دلیل در مجسمه های رنگین، پیش از رنگ گذاری و نقاشی تندیس ساخته شده را در دوغآبی از آهک یا گچ فرو کرده و بیرو ن می آورند تا یک لایۀ نازک حدود یک میلیمتر از آهک روی آن را فراگیرد. و بوم رنگ و نقاشی را فراهم کند.

آسیب ها

اثر مورد نظر با و جود قدمت بالای آن از ایستائی کامل برخوردار است، اما گذر زمان سبب ایجاد ترک های سرتاسری گردیده که در بخش ها کناری پیکره نمایان است و برخی فقدان ها مانند ناکامل بودن انگشتان دست است که هر دو مورد تخریب برگشت ناپذیرند.

به جز ترک های ناشی از عدم توازن رطوبتی در چوب و ساختار نا همسو یکسانی (Anisotropy) آن که در اولی سبب ایجاد شکاف و در دومی سبب ریختگی رنگی می گردد، و وجود آلودگی های پیرامونی نیز آسیب متداول است، حضور یک لایه رورنگی (overpainting) مهم ترین آسیب عمدی پدید آمده است که نه تنها دخالت فیزیکی و مفهومی عمدی به شمار می رود بلکه به لحاظ زیبا شناسی نیز لطمۀ جدی به اثر وارد کرده است. این لایه رنگ با بافت خشن و اثر قلم موی زبر و اجرای ناشیانه که با بخش های رنگی دیگر اثرکه تأثیر بصری یکنواخت و همگنی دارند بسیار متفاوت است و بیان سانسور اخلاقی دورۀ خاصی است که ردای ارغوانی را مناسب ندانسته و تنین مجلل و درخشان رنگ ارغوانی را خاموش کرده است.

درمان اثر

ابتدا قشر ناخواستۀ آلودگی از روی اثر برداشته شده و سپس با اندازه گیری میزان حلالیت لایۀ رنگ سنگین و غلیظ و ساخت محلول قلیائی روند لایه برداری آغاز می گردد. مرحلۀ برداشتن رورنگی بیشترین زمان درمان را به خود اختصاص می دهد که با کامل شدن آن برای تثبیت لایه های سست شده با محلول استحکام بخش اقدام می گردد. هنگام برداشتن لایۀ رورنگی نقش های نازک طلائی که زمینۀ کلی ردا را با لبه های منقوش آن مرتبط می کند در برخی جاها مشاهده می شود که شوربختانه رنگ غلیظ خاکی با قلم موی زبر در اجرائی خشن و سریع، آن را از بین برده است. برای نگهداشت پیشینه و خاطرات تندیس دو نمونۀ شاهد از رورنگی آن در کنار بازو و یک چین از ردا بجا گذاشته می شود. و برای تثبیت ابتدا با روغن سدرکس تقویت و سپس با یک لایۀ %۲/۵ محلول آکریلیکی استحکام بخشی میگردد.

[twenty20 img1=”18908″ img2=”18898″ offset=”0.46″ hover=”true”]

نمای روبرو پیش و پس از درمان (محور را به چپ و راست حرکت دهید)

[twenty20 img1=”18915″ img2=”18914″ offset=”0.48″ hover=”true”]

نمای پشت, پیش و پس از درمان (محور را به چپ و راست حرکت دهید)

ریختگی رنگی نمای نزدیک در این تصویر روش نقاشی روی چوب را نشان می دهدکه؛ پس از تراشیدن تندیس از چوب، رویۀ آن را با شیارهائی خش دار یا آژدار می کنند تا با قرار گرفتن در دوغآب گچ یا آهک، لایۀ نازک از دوغآب پس از خشک شدن روی آن باقی بماند و سطح یکنواخت سفید بستر برای نقاشی آماده گردد.

 وجود شکاف سرتاسری و بالای سر در اثر نقباض و انبساط فرآیند تغییر رطوبت توازنی چوب.

پیش از برداشت رورنگی

پس از برداشت رورنگی

برداشتن موضعی  رورنگی.