برخی ضرورت های بکار گیری روش های شیمیایی در درمان اشیاء نقره ای

روش احیای الکتروشیمیائی در آثار نقره و نقرۀ زراندود با استفاده از روش مکانیکی.

در آثار نقره و نقرۀ زراندود که در برگیرندۀ بیشترین اشیاء دورۀ ساسانی و پیش از آن در آثار اشکانی و ایران دورۀ سلوکی و هخامنشی اند، به دلیل شکنندگی ساختار نقره ای که بافت درونی آن از نمک های نقره تشکیل شده، شکننده و مستعد خرد شدن اند، در بیشتر موارد بهترین گزینۀ برداشتن لایه های پوشانندۀ نقوش و احیاناً خطوط و غشاء زراندود، روش الکترو شیمیائی برای بخش های محصولات نمک فلزی نقره است که عموماً سخت اند و احتمالاً ترکیبات اولیۀ سرارژیریت (کلرور نقره) را پدید می آورند، و برای حذف لایۀ ترکیبات نمک مس در آلیاژ نقره ، روش حلالیت نمک راشل قابل استفاده است.

1- ریتون آلیاژ نقرۀ هخامنشی

در این اثر ترکیبات همه قهوه ای و نشان دهندۀ محصولات نمک نقره اند و برای برداشتن لایۀ ترکیبات نمک، از روش الکترو شیمی به طورموضعی استفاده شد:

ریتون آلیاژ نقرۀ هخامنشی – پیش و پس از برداشتن لایه ها (محور را به چپ و راست حرکت دهید)

پدیدار شدن تدریجی لایه های نقره از زیر قشر تیرۀ نمک نقره ( که بیشتر شبیه سرارژیریت بود)

آموزش همزمان به دانشجویان مرکز آموزش عالی

۲ – قدح نقرۀ هخامنشی با حاشیۀ کتیبۀ میخی در لبۀ آن، نمونۀ به کارگیری روش مکانیکی

 برای برداشتن ترکیبات نمک نقره در این شیئ که از ساختار یکدست و مقاومی برخوردار است روش مکانیکی استفاده شد و علیرغم دشواری نگهداری بخش کوچک شاهد در روش های شیمیائی، نمونه های شاهد در درون و بیرون قدح به سادگی قابل بجا گذاری است .

برداشتن مکانیکی انبوه چسب های ناکارا از نگهداری های پیشین (محور را به چپ و راست حرکت دهید)

حضور کتیبۀ میخی روی لبۀ کاسه

درون کاسۀ نقرۀ هخامنشی

بیرون کاسۀ نقرۀ هخامنشی

نمونۀ شاهد درونی

مراحل تدریجی برداشتن لایه ها

مراحل تدریجی برداشتن لایه ها

نمای نهائی

نمای نهائی

نمای نهائی با کتیبۀ میخی درون قدح نقره

سطوح یکدست نقره پدیدار شده از ورای لایۀ ضخیم محصولات نمک فلزی روی آن

۳ – دیس آلیاژ نقرۀ دو پوست برجسته کاری، قلمزنی شدۀ زراندود ساسانی

 در نگاه نخست به نظر می رسد که این اثر مجلل یک شیئ با بنیان مس است که تمام سطح آن با زنگار و پاتین محصولات نمک مس پوشیده شده است و تنها نشانۀ غیر متعارف در زمینۀ زنگار سبز حضور لایه های قهوه ای متفاوت با رنگ پاتین کوپرایت است که متداول پدیدۀ خوردگی درچنین اشیائی است و بیشتر به فرآیند کانسنگ نقره یا سرارژیریت( کلرور نقره) می ماند ، از این رو بنا به امکان مواجه بودن با پدیدۀ حفاظت کاتدی در لایۀ ترکیبات نمک نقره و نمک ها ی مس که بنا به رفتا رحفاظتی خود در برخی جاها واکنش کاتدی تری ( نسبت به یون نقره) از خود نشان داده اند با یک بیستوری مشخص می شودکه بایک آلیاژ نقره روبرو هستیم که با وجود داشتن فقط %7 مس رفتاری مس گونه از خود نشان میدهد. در چنین مواردی روش های ترکیبی شیمیائی / فیزیکی می تواند سریع تر به نتیجه برسد، آن جائی که تکرار مکانیکی فرساینده است از روش شیمیائی محلول قلیائی نمک راشل برای برداشتن لایه های ناخواسته و پدیدار شدن ساختار نخستین اثر به طورموضعی استفاده می شود:

نکتۀ مهم در روش های شیمیائی کماکان ملاحظات محیط زیستی است؛ و روش مرمت سبز که بجای غوطه ور سازی از روش نم دهی موضعی استفاده می شود.

همانگونه که در تصاویر اولیه مشاهده می شود تمام سطح دیس از زنگار سبز پوشیده شده است.

مراحل تدریجی برداشتن لایۀ محصولات نمکی مس از روی دیس نقرۀ دو پوست و پدیدار شدن غشاء طلای زراندود آن.